Η μιτροειδής βαλβίδα βρίσκεται μεταξύ αριστερού κόλπου και αριστεράς κοιλιάς. Στην συστολή της καρδιάς κλείνει και στην διαστολή ανοίγει. Φυσιολογικά το άνοιγμα της βαλβίδας είναι 4-6 τετραγωνικά εκατοστά. Εάν από κάποια αιτία το στόμιο της βαλβίδας γίνει μικρότερο η κατάσταση αυτή ονομάζεται στένωση μιτροειδούς βαλβίδας.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είναι μειωμένο το ποσό του αίματος που φεύγει στο υπόλοιπο σώμα από την αριστερή κοιλία. Γενικότερα όσο πιο στενωμένη είναι μια βαλβίδα τόσο λιγότερο αίμα περνά διαμέσου αυτής, άρα τόσο μεγαλύτερο πρόβλημα θα δημιουργήσει.
Συνήθως οφείλεται σε ρευματικό πυρετό που προκαλεί συγκόλληση και ασβέστωση των πτυχών της βαλβίδας ή ασβεστοποίηση της βαλβίδας (συνήθως λόγω ηλικίας). Άλλες αιτίες λιγότερο συχνές περιλαμβάνουν την συγγενή στένωση μιτροειδούς, λοίμωξη – ενδοκαρδίτιδα της βαλβίδας, καρκινοειδές του πνεύμονα, Συστηματικό Ερηθυματώδη Λύκο – ΣΕΛ, ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Από τη στιγμή που θα αρχίσουν τα συμπτώματα, η πορεία της νόσου είναι συνήθως μακρά, γιατί η κύρια πηγή ισχύος της καρδιάς, η αριστερή κοιλία, μένει στην αρχή αλώβητη. Ο ασθενής παραπονείται κυρίως για καταβολή και δύσπνοια που αρχίζει στην κόπωση και εξελίσσεται σε παροξυσμική με καρδιακό άσθμα και πνευμονικό οίδημα. Ειδικότερα: Δύσπνοια, στην αρχή στην κόπωση, και μετά στην ηρεμία. Όταν η δύσπνοια είναι σοβαρή μπορεί να εκδηλωθεί σαν οξύ πνευμονικό οίδημα. Αίσθημα προκάρδιων παλμών που οφείλεται σε αρρυθμία. Η πιο συχνή αρρυθμία είναι οι έκτακτες κολπικές συστολές και η κολπική μαρμαρυγή. Καθώς η βράχυνση του καρδιακού κύκλου σε ταχυκαρδία γίνεται σε βάρος της διαστολής, η επέλευση της κολπικής μαρμαρυγής μπορεί να γίνει αφορμή για πνευμονικό οίδημα, επειδή η βραχεία διαστολή δε δίνει επαρκή χρόνο στον κόλπο να κενώσει το περιεχόμενό του στην κοιλία. Περιφερικές αρτηριακές εμβολές, για τις οποίες ευθύνονται οι θρόμβοι (πήγματα αίματος) που αποσπώνται από τον αριστερό κόλπο και φράσσουν συνήθως αρτηρίες του εγκέφαλου και των ποδιών. Σε βαρείες καταστάσεις εκδηλώνεται δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια με αποτέλεσμα εύκολη κόπωση και οιδήματα (πρήξιμο) των ποδιών. Σπάνια συμπτώματα είναι η αιμόπτυση, το βράχος φωνής και ο βήχας.
Ποια η θεραπεία της στένωσης μιτροειδούς;
Φαρμακευτική θεραπεία: Σε δύσπνοια διουρητικά και σε αρρυθμία που οφείλεται σε κολπική μαρμαρυγή δακτυλίτιδα ή αλλά βραδυκαρδιακά φάρμακα.
Όταν η στένωση της μιτροειδούς είναι συμπτωματική ή σοβαρή (επιφάνεια διάνοιξης της βαλβίδας < 1cm2 τότε οδηγούμαστε στην χειρουργική θεραπεία. Σε ειδικές περιπτώσεις ασθενών μπορεί να γίνει επιδιόρθωση (repair) της στενωμένης βαλβίδας, διατηρώντας την φυσική βαλβίδα στον ασθενή. Αυτή η προσέγγιση φέρει το πλεονέκτημα της αποφυγής λήψης αντιπηκτικών γιατί δεν χρησιμοποιείται ξένο υλικό στον οργανισμό, αλλά και το μειονέκτημα της επαναστένωσης με την προοπτική της εκ νέου χειρουργικής αντιμετώπισης. Συνηθέστερα όμως στην στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας πραγματοποιείται αντικατάσταση της βαλβίδας με βιολογική ή μεταλλική βαλβίδα. Οι μηχανικές βαλβίδες κατασκευάζονται από συνθετικά υλικά και έχουν μακροβιότητα. Επειδή το αίμα δημιουργεί θρόμβους πάνω σε αυτές, οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή για το υπόλοιπο της ζωής τους. Οι βιολογικές βαλβίδες κατασκευάζονται από ιστούς ζώων και δεν έχουν την μακροβιότητα των μηχανικών βαλβίδων. Δεν χρήζουν αντιπηκτικής αγωγής εφόρου ζωής και χρησιμοποιούνται σε ασθενείς ηλικίας 65 ετών και πάνω.
Δρ. Τσακιρίδης Κοσμάς
Χειρουργός Καρδιάς – Θώρακος
Κλινική «Αγ.Λουκάς», Θεσ/νικη